Energie en Gewicht
In deze blog ga ik het hebben over energie en over gewicht, ons lichaamsgewicht. Ik ga jullie uitleggen wat energie betekent voor ons lichaam en hoe wij aan deze energie komen. En daarnaast ook wat de relatie tussen onze energie-inname en het aankomen of afvallen in lichaamsgewicht.
Het van Dale omschrijft energie als het vermogen om arbeid te kunnen verrichten. Vertaald naar ons lichaam wil dat zeggen dat wij ons kunnen bewegen, dat we kunnen sporten, maar ook dat we simpelweg rechtop kunnen staan en zitten. Daarnaast verbruiken processen waar we zelf geen controle over hebben, zoals het kloppen van ons hart, ademhalen, het verteren van voedsel, en het verwerken van signalen in onze hersenen, ook energie. Zelfs als we slapen verbruiken we energie! Heel simpel gezegd: zonder energie kunnen wij helemaal niks.
De energie die wij nodig hebben halen wij uit voedsel. Nog specifieker gezegd: uit de koolhydraten, eiwitten en vetten die in het voedsel aanwezig zijn. Deze energieleverende bestanddelen van ons voedsel worden de macronutriënten genoemd (simpel gezegd: de grote (macro) voedingsstoffen (nutriënten)). Deze macronutriënten worden in ons verteringsstelsel compleet afgebroken, opgenomen in onze bloedbaan en ten slotte omgezet tot energie. Deze energie wordt uitgedrukt als kilocalorieën (kcal) of als kilojoule (kJ). In Nederland wordt er vooral gesproken over kcal. Eén kcal is hetzelfde als 4,2kJ, dus mocht je toch een keer kJ tegenkomen dan kun je het heel gemakkelijk omrekenen naar kcal! Leveren alle macronutriënten evenveel energie? Nee! Eiwitten en koolhydraten leveren per 1 gram ongeveer 4kcal, terwijl vetten per 1 gram zo'n 9kcal oplevert. Dat is een behoorlijk flink verschil! De samenstelling van een voedingsproduct bepaalt daardoor hoeveel energie het bevat.
De hoeveelheid energie die wij nodig hebben, verschilt per persoon. Factoren als lengte, gewicht, leeftijd, geslacht, hoe actief iemand is, en zelfs etniciteit spelen een rol. In het algemeen geldt de regel: hoe actiever iemand is, hoe meer energie deze persoon nodig heeft. Maar ook wanneer iemand ziek of gewond is, heeft deze persoon een hogere behoefte aan energie zodat het lichaam kan vechten tegen een infectie of kan herstellen na een verwonding. Het bepalen van je precieze, individuele energiebehoefte is daardoor behoorlijk ingewikkeld! Het Voedingscentrum geeft aan dat een gemiddelde gezonde vrouw dagelijks ongeveer 2000kcal nodig heeft, en een gemiddelde gezonde man 2500kcal. Hoe kom je er nou achter of dit gemiddelde ook voor jou geldt? Door op de weegschaal te stappen!
Aankomen of afvallen hangt namelijk samen met de hoeveelheid energie die jij dagelijks inneemt! Is deze inname van energie hoger dan je behoefte, dan kom je namelijk aan in (ongewenst) gewicht. Is deze inname lager dan je behoefte, dan val je af. Je kan het zien als een soort balansweegschaal:
Gewichtstoename ontstaat doordat het lichaam de overtollige energie gaat bewaren. Dit gebeurt door omzetting in vetweefsel. Voor ons niet zo prettig, maar voor ons lichaam zeer efficiënt! Zoals beschreven, levert 1 gram vet namelijk al 9kcal op. Je lichaam kan op die manier heel veel energie opslaan binnen een redelijk kleine hoeveelheid gewicht.
Maar, gewicht is niet altijd een goede leidraad. Bovenstaande tekst geldt in principe alleen voor mensen die, buiten hun energie-inname, niets hebben veranderd aan hun leefstijl. Ben jij bijvoorbeeld meer krachttraining gaan doen dan zal je merken dat je grotere spieren krijgt na verloop van tijd. Het weefsel van spieren heeft een zwaarder gewicht dan het weefsel van vet. Hierdoor kan het zijn dat je wel aankomt in gewicht volgens de weegschaal, maar niet in 'ongewenst' gewicht. Een sportschool heeft vaak de mogelijkheid om te bepalen hoeveel vet en spieren jij hebt (indien niet, dan kan dit ook worden gecontroleerd bij een diëtist of fysiotherapeut). Door dit regelmatig, bijv. maandelijks, te laten bepalen kun jij voor jezelf controleren op welke manier jij aankomt in gewicht en of de aanpak die jij volgt werkt voor jou!
Heb je hulp nodig in dit traject? Verschillende mensen zetten zich in om op dagelijkse basis mensen zoals jijzelf te ondersteunen! Mensen zoals onder andere Michelle en mijzelf.